Ο βρουξισμός είναι μια παραλειτουργική συνήθεια, που συνήθως εκτελείται στον ύπνο, με ρυθμική και ακούσια συμπίεση ή τρίξιμο των δοντιών[1].
Μερικά άτομα με βρουξισμό σφίγγουν ασυναίσθητα τα δόντια σας, όταν δεν κοιμούνται (εν εγρηγόρσει βρουξισμός) ή σφίγγουν ή τρίζουν τα δόντια τους κατά τη διάρκεια του ύπνου (βρουξισμός εν ύπνω).
Ο βρουξισμός κατά τη διάρκεια του ύπνου θεωρείται μια κινητική διαταραχή που σχετίζεται με τον ύπνο. Στα άτομα που σφίγγουν ή τρίζουν τα δόντια τους κατά τη διάρκεια του ύπνου είναι πιο πιθανό να έχουν άλλες διαταραχές του ύπνου, όπως ροχαλητό και το σύνδρομο υπνικής άπνοιας.
 |
Prof. Dr. med. Martin Canis
Professor und Direktor der Klinik und Poliklinik für Hals-Nasen-Ohrenheilkunde an der Ludwig-Maximilians-Universität München (LMU) mit den beiden Standorten Großhadern und Innenstadt. |
 |
|
Δρ Χρυσάνθη Καραπάντζου, Assoc. Prof. Dr. med. MSc, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Göttingen, Γερμανίας,
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ludwig-Maximilian του Μονάχου
Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Εφαρμογών της Βοτουλινικής Τοξίνης στην ΩΡΛ.
Μaster Αισθητικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Sophia Antipolis, Grabce.
Υπεύθυνη του τμήματος Facial Rejuvenation της Πανεπιστημιακής ΩΡΛ κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Μονάχου (LMU), Γερμανίας.
ΙΑΤΡΕΙΟ: Γεωργίου Ζερβού 19, Δράμα, 66100, Τηλ.:
25210 57557, Fax: 25210 57558
Κιν.: 6937377549, 6936580860, 6937377547
mail: chrisanthi24@yahoo.gr www.karapantzos.gr
|
 |
| Αναστασόπουλος Σωτήρης Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Επίκ Επιμελητής A΄ΩΡΛ Κλινικής , Γεν. "Σισμανόγλειο" Αθηνών sotirisanastasopoylos@ hotmail.com |
 |
|
Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Οδοντίατρος, Ωτορινολαρυγγολόγος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Ερευνητής Συγγραφέας
Ιδρυτής της Ελληνικής Εταιρείας Εφαρμογών της Βοτουλινικής Τοξίνης στην Ωτορινολαρυγγολογία
Κόρινθος
Τ. 6944280764 pharmage@otenet.gr www.gelis.gr www.pharmagel.gr
|
Συνήθως, οι ήπιες περιπτώσεις βρουξισμού δεν χρειάζονται οποιαδήποτε θεραπευτική παρέμβαση. Υπάρχουν όμως άτομα με σοβαρό βρουξισμό, που μπορεί να οδηγήσει σε λειτουργικές διαταραχές της κάτω γνάθου, καθ΄υποτροπήν κεφαλαλγίες, σύνδρομο επώδυνης κροταφογναθικής διάρθρωσης[2], τριβή των τριπτικών επιφανειών των δοντιών, που μπορεί να οδηγήσουν σε δυσχέρεια της μάσησης των τροφών και δυσχέρειες άρθρωσης του λόγου. Ο βρουξισμός μπορεί να οδηγήσει σε υπερτροφία των μασητήρων μυών, απώλεια επιφάνειας των δοντιών, κάταγμα οδοντικών αποκαταστάσεων ή δοντιών, υπερευαίσθητα ή επώδυνα δόντια και απώλεια της περιοδοντικής υποστήριξης[3].
Βρουξισμός μπορεί να παρατηρηθεί σε άτομα που πάσχουν από νόσο του Huntington και ορισμένες διαταραχές του φάσματος του αυτισμού. Οι μύες που εμπλέκονται περισσότερο στην πρόκληση του βρουξισμού φαίνεται να είναι ο μασητήρας, ο κροταφίτης και οι έσω πτερυγοειδής μυς[4].
Αρκετά άτομα μπορεί να εμφανίζουν βρουξισμό ενώ κοιμούνται και δεν το αντιλαμβάνονται, παρά μόνον όταν εμφανιστούν επιπλοκές. Γι΄αυτό πρέπει να γνωρίζει κανείς τα συμπτώματα του βρουξισμού, ώστε να τον αντιμετωπίσει έγκαιρα.
Συμπτώματα και σημεία του βρουξισμού
Τα σημεία και τα συμπτώματα του βρουξισμού μπορεί να περιλαμβάνουν:
· Τρίξιμο ή σφίξιμο των δοντιών, το οποίο μπορεί να είναι αρκετά δυνατό για να ξυπνήσει τον ή την σύντροφό του πάσχοντος ή της πάσχουσας στον ύπνο
· Δόντια που είναι πεπλατυσμένα, κοφτερά, σπασμένα, πελεκημένα ή χαλαρά
· Φθαρμένη αδαμαντίνη των δοντιών, εκθέτοντας τα βαθύτερα στρώματα των δοντιών.
· Αυξημένη συχνότητα πόνου ή ευαισθησίας των δοντιών.
· Πρόκληση πόνου κατά την ψηλάφηση των κροταφιτών ή των μασητήρων, ή των έσω πτερυγοειδών, δυσχέρεια διάνοιξης του στόματος ή αδυναμία πλήρους σύγκλισης των δοντιών.
· Πόνος ή πόνοι στο σαγόνι, στον αυχένα ή στο πρόσωπο.
· Ωτοδυνία, δηλαδή αίσθημα πόνου στο αυτί, που δεν οφείλεται σε πάθηση του αυτιού, αλλά είναι ανακλώμενος πόνος, που παράγεται κατά τη σύσπαση κάποιου μυός που συμμετέχει στο άνοιγμα και κλείσιμο του στόματος. Η μορφή δυστονίας που υπάρχει στον βρουξισμό χαρακτηρίζεται από υπερκινητικότητα των μυών της μάσησης, που αποτελεί έναν προδιαθεσικό και επιδεινωτικό παράγοντα των διαταραχών της κροταφογναθικής άρθρωσης (TMDs), οι οποίες αποτελούν συχνή αιτία δευτεροπαθούς ωταλγίας[5].
· Αμβλύς πονοκέφαλος που ξεκινά από τους κροτάφους
·Τραυματισμός του βλεννογόνου των παρειών ή της γλώσσας κατά τη διάρκεια της μάσησης τροφών. μάγουλου σας
· Διαταραχή ύπνου
Αιτιολογία του βρουξισμού
Αν και δεν είναι πλήρως κατανοητός ο μηχανισμός πρόκλησης του βρουξισμού, αυτός μπορεί να οφείλεται σε συνδυασμό σωματικών, ψυχολογικών και γενετικών παραγόντων.
Ο εν εγρηγόρσει βρουξισμός μπορεί να οφείλεται σε παρατεταμένο συναισθηματικό στρες, άγχος, χρόνιο θυμό,, απογοήτευση, σεξουαλικές διαταραχές ή μπορεί να αποτελεί μια στρατηγική αντιμετώπισης στρεσσογόνων καταστάσεων ή μια συνήθεια κατά τη διάρκεια βαθιάς νοητικής συγκέντρωσης. Οι περισσότερες από τις μελέτες που έγιναν σε ασθενείς που πέρασαν λοίμωξη COVID-19 υποδεικνύουν ανεπιθύμητες ενέργειες ψυχοσυναισθηματική φύσεως (στρες, άγχος, κατάθλιψη), οι οποίες με τη σειρά τους οδηγούν στην εντατικοποίηση των συμπτωμάτων από την κροταφογναθικής διάρθρωση, ι βρουξισμό και αυξημένο στοματοπροσωπικό πόνο[6].
Ο βρουξισμός στον ύπνο μπορεί να είναι μια δραστηριότητα μάσησης που σχετίζεται με τον ύπνο και σχετίζεται με διέγερση κατά τη διάρκεια του ύπνου. Έχει υποστηριχθεί ότι ο βρουξισμός στον ύπνο μπορεί να έχει προστατευτικό ρόλο κατά τη διάρκεια του ύπνου, για παράδειγμα σε σχέση με τη συντήρηση των αεραγωγών ή την τόνωση της ροής του σάλιου. Η διάγνωση του βρουξισμού στον ύπνο μπορεί να γίνει μέσω αναφοράς ασθενούς και κλινικής συνέντευξης, κλινικής εξέτασης, ενδοστοματικών συσκευών ή καταγραφής της μυϊκής δραστηριότητας[7].
Παράγοντες κινδύνου πρόκλησης βρουξισμού
Ανά διαστήματα που υποδεικνύονται από τις εκθέσεις, διαφοροποιήθηκαν τέσσερις κατηγορίες κινδύνου για την εκδήλωση του βρουξισμού. Μεταξύ άλλων, το συναισθηματικό στρες, η κατανάλωση καπνού, αλκοόλ ή καφέ, το σύνδρομο υπνικής άπνοιας και οι αγχώδεις διαταραχές αναγνωρίστηκαν ως σημαντικοί παράγοντες μεταξύ των ενηλίκων. Στα παιδιά και τους εφήβους, εκτός από τις καταστάσεις στρες και άγχους, κυριαρχούσαν οι ανωμαλίες συμπεριφοράς και οι διαταραχές του ύπνου. Η γνώση των αναγνωρισμένων παραγόντων κινδύνου μπορεί να είναι χρήσιμη κατά τη λήψη του ιατρικού ιστορικού ασθενών με βρουξ. Αν και πολλές από τις περιγραφόμενες μεταβλητές δεν μπορούν να επηρεαστούν με προφυλακτικά ή θεραπευτικά μέσα Πιο συγκεκριμένα παρθέτουμε τους παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν τον κίνδυνο πρόκλησης βρουξισμού:
· Στρες. Το αυξημένο άγχος ή το παρατεταμένο στρες μπορεί να οδηγήσουν σε τρίξιμο των δοντιών. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και και καταστάσεις παρατεταμένου θυμού και η απογοήτευσης.
· Ηλικία. Ο βρουξισμός είναι συχνός στα μικρά παιδιά, αλλά συνήθως υποχωρεί στην ενηλικίωση.[8].
·
Τύπος προσωπικότητας. Μια μελέτη του 2010 από το Εθνικό Ινστιτούτο για τη Γήρανση διερεύνησε τη σχέση μεταξύ των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας και του τριξίματος των δοντιών. 470 συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε πλήρη προφορική εξέταση από οδοντίατρο και συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια οδοντιατρικού ιστορικού και προσωπικότητας. Η μελέτη έδειξε ότι τα άτομα με χαρακτηριστικά που σχετίζονται με τον νευρωτισμό ήταν πιο πιθανό να εμφανίσουν σημάδια τριξίματος των δοντιών. Αυτό περιελάμβανε εκείνους που είχαν μια έντονα αρνητική συναισθηματική απάντηση στην απογοήτευση ή την απειλή και εκείνους που ήταν ευαίσθητοι στην κριτική. Άλλες παρόμοιες μελέτες έχουν δείξει ότι ο βρουξισμός είναι πιθανό να επηρεάσει άτομα με υπερβολικά επιθετική, ανταγωνιστική ή βιαστική προσωπικότητα[9].
· Φάρμακα και άλλες ουσίες. Ο βρουξισμός μπορεί να είναι μια ασυνήθιστη παρενέργεια ορισμένων ψυχιατρικών φαρμάκων, όπως ορισμένα αντικαταθλιπτικά. Μεταξύ των 564 αναφορών βρουξισμού, βρέθηκε συσχέτιση με οκτώ αντικαταθλιπτικά (πρώτη σερτραλίνη ακολουθούμενη από εσιταλοπράμη, βενλαφαξίνη, βορτιοξετίνη, σιταλοπράμη, παροξετίνη, φλουοξετίνη, ντουλοξετίνη) και τέσσερα αντιψυχωσικά (πρώτη ζιπρασιδόνη και ακολούθησε η αριπιροπινζαπραμίνη). Περιγράφηκε επίσης ένα σήμα για οξυβάτη νατρίου και μετοκλοπραμίδη[10]. Το κάπνισμα καπνού, η κατανάλωση ποτών με καφεΐνη ή αλκοόλ ή η χρήση ψυχαγωγικών ναρκωτικών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο βρουξισμού[11].
· Μέλη της οικογένειας με βρουξισμό. Ο βρουξισμός στον ύπνο τείνει να εμφανίζεται στις οικογένειες. Εάν έχετε βρουξισμό, άλλα μέλη της οικογένειάς σας μπορεί επίσης να έχουν βρουξισμό ή ιστορικό αυτού. Τα παιδιά που κοιμούνται λιγότερο από 8 ώρες τη νύχτα είναι πιο πιθανό να έχουν βρουξισμό. Το φως και ο θόρυβος στο δωμάτιο είναι δύο προδιαθεσικοί παράγοντες για την εμφάνιση βρουξισμού[12].
· Άλλες διαταραχές. Ο βρουξισμός μπορεί να συσχετιστεί με ορισμένες ψυχικές διαταραχές και ιατρικές διαταραχές, όπως η νόσος του Πάρκινσον [13], η άνοια, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (GERD), η επιληψία, οι νυχτερινοί τρόμοι, οι διαταραχές που σχετίζονται με τον ύπνο, όπως η άπνοια ύπνου και η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ADHD)[14].
Επιπλοκές του βρουξισμού
Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο βρουξισμός δεν προκαλεί σοβαρές επιπλοκές. Όμως ο σοβαρός βρουξισμός μπορεί να οδηγήσει σε: Φθορά των δοντιών, υπερευαισθησία των δοντιών, κινητικότητα των δοντιών, πόνος στην κροταφογναθική διάρθρωση ή στο αυτί ή στους μυς της γνάθου, κροταφικός πονοκέφαλος και κακός ύπνος. Η εσοχή στην επιφάνεια της γλώσσας, η παρουσία λευκής γραμμής (linea alba) κατά μήκος του επιπέδου δαγκώματος του στοματικού βλεννογόνου και οι υφιζήσεις των ούλων.[15].
Διάγνωση του βρουξισμού
Η επιβεβαίωση της διάγνωσης γίνεται από τον οδοντίατρο και τον ωτορινολαρυγγολόγο, καθώς περιλαμβάνεται στα καθήκοντά τους, μεταξύ των άλλων και ο έλεγχος των ανατομικών μορίων που συμμετέχουν στην πρόκληση του βρουξισμού, καθώς και στον έλεγχο των αυτιών, για να αποκλειστεί, οποιαδήποτε πάθηση του αυτιού, που προκαλεί ωταλγία.
Προσδιορισμός του βρουξισμού
Ο οδοντίατρος κάνει λεπτομερή οδοντιατρική εξέταση, και για την αξιολόγηση της έκτασης του βρουξισμού ελέγχει τα παρακάτω:
· Παρουσία ευαισθησίας των μυών που ανοίγουν και κλείνουν το στόμα.
· Εμφανείς οδοντικές ανωμαλίες, όπως σπασμένα ή ελλείποντα δόντια ή τριμένες μασητικές επιφάνειες των δοντιών
· Άλλες βλάβες των δοντιών, του υποκείμενου οστού και του βλεννογόνου των παρειών, μέσα στο στόμα.
· Μπορεί να γίνει ακτινογραφικός έλεγχος με πανοραμική ακτινογραφία γνάθων.
Μια οδοντιατρική εξέταση μπορεί να ανιχνεύσει άλλες διαταραχές που μπορεί να προκαλέσουν παρόμοιο πόνο στη γνάθο ή στο αυτί, όπως διαταραχές της κροταφογναθικής άρθρωσης (TMJ), άλλα οδοντικά προβλήματα ή καταστάσεις υγείας.
Αν από τη λήψη του ιστορικού ο βρουξισμός του ασθενούς φαίνεται να σχετίζεται με σοβαρά προβλήματα ύπνου, μπορεί να χρειαστεί να γίνει μελέτη ύπνου σε ειδικό εργαστήριο μελέτης του ύπνου. Έτσι επιβεβαιώνεται η παρουσία του συνδρόμου υπνικής άπνοιας ή άλλης διαταραχής κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Εάν το στρες ή το άγχος ή τα διάφορα ψυχολογικά ή ψυχιατρικά προβλήματα είναι ανεξέλεγκτα παραπέμπεται ο ασθενής σε ψυχίατρο.
Θεραπεία του βρουξισμού
Η θεραπεία του βρουξισμού δεν είναι πάντοτε απαραίτητη. Η απόφαση για θεραπεία παίρνεται σε συνεργασία με τον οδοντίατρο ή τον θεράποντα γιατρό, εφόσον ο βρουξισμός προκαλεί έντονα συμπτώματα ή δυσλειτουργία της κάτω γνάθου.
Οδοντιατρική αντιμετώπιση του βρουξισμού
Ο οδοντίατρος μπορεί να προτείνει οδοντιατρικές παρεμβάσεις, οι οποίες μπορεί να αναστείλουν την εμφάνιση των συμπτωμάτων, χωρίς να θεραπεύσουν όμως τον βρουξισμό. Η κατασκευή νάρθηκα από τον οδοντίατρο και άλλες προσθετικές οδοντικές εργασίες σχεδιάζονται με στόχο το διαχωρισμό των δοντιών της αν και κάτω γνάθου, ώστε να αποφεύγεται η φθορά των δοντιών που προκαλείται με το σφίξιμο και το τρίψιμο των δοντιών. Για την κατασκευή ενός νάρθηκα χρησιμοποιούνται σκληρά ακρυλικά ή μαλακά υλικά. Ο νάρθηκας εφαρμόζεται στα δόντια της άνω ή της κάτω γνάθου.
Οδοντική αποκατάσταση. Σε περιπτώσεις που έχουν φθαρεί τα δόντια και έχει προκληθεί ευαισθησία ή αδυναμία αποτελεσματικής μάσησης μπορεί να κριθεί απαραίτητο να γίνει αναδιαμόρφωση των μασητικών επιφανειών των δοντιών ή να δημιουργηθούν κατάλληλες στεφάνες για την αποκατάσταση της βλάβης.
'Αλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις των ασθενών με βρουξισμό
Μία ή περισσότερες από αυτές τις προσεγγίσεις μπορεί να βοηθήσουν στην ανακούφιση του βρουξισμού:
Διαχείριση του άγχους ή του στρες. Το παρατεταμένο στρες και άγχος πρέπει να αντιμετωπίζονται έγκαιρα, αφού αναγνωριστούν οι αιτίες τους από το πάσχον με βρουξισμό άτομο. Συνιστάται η εκμάθηση μεθόδων που προάγουν τη χαλάρωση και η αποφυγή των στρεσσογόνων ή αγχογόνων ερεθισμάτων. Δεν συνιστάται η χρήση ηρεμιστικών φαρμάκων, διότι η δράση τους μπορεί να συνοδεύεται από ανεπιθύμητες παρενέργειες. Μπορεί κανείς σε περιόδους στρες και άγχους να χρησιμοποιεί τη φυσική ουσία L- θεανίνη (Calmagkel)[16, 17]. Μπορεί να παίρνει κανείς 1-2 κάψουλες ημερησίως Calmagkel, όσο χρονικό διάστημα το στρες συμβάλει στην πρόκληση του βρουξισμού.
Αν το άγχος δεν ελέγχεται με αυτό τον τρόπο , ίσως το πάσχον άτομο χρειαστεί τη συνδρομή ψυχοθεραπευτή, ο οποίος μπορεί να συνταγογραφήσει κάποιο αγχολυτικό ή αντικαταθλιπτικό φάρμακο ή κάποιο μυοχαλαρωτικό που λαμβάνεται προ του ύπνου και για σύντομο χρονικό διάστημα..
Ενέσεις μπότοξ. Οι ενέσεις Botox, μια μορφή αλλαντοτοξίνης, μπορεί να βοηθήσουν ορισμένα άτομα με σοβαρό βρουξισμό που δεν ανταποκρίνονται σε άλλες θεραπείες[18].
Θεραπεία σχετικών διαταραχών που σχετίζονται με το βρουξισμό
Αν ο βρουξισμός είναι παρενέργεια κάποιου φαρμάκου, που είναι αναγκασμένο να παίρνει ένα άτομο για κάποια νόσο ο θεράπων ιατρός συνταγογραφεί κάποιο φάρμακο άλλης οικογένειας φαρμάκων.
Αν αποδειχτεί ότι το άτομο με βρουξισμό πάσχει από σύνδρομο υπνικής άπνοιας, ο βρουξισμός του μπορεί να αποκατασταθεί με τη θεραπευτική αντιμετώπιση του συνδρόμου[19].
Θεραπεία του βρουξισμού με ενέσεις βοτουλινικής τοξίνης
Οι πρώτες αναφορές περιστατικών χρήσης βοτουλινικής τοξίνης (BoNT) για διαχείριση βρουξισμού ήταν το 1990 και το 1997 [20, 21]. Σε μια μελέτη 18 ασθενών που είχαν βρουξισμό για περίπου 14,8 ± 10 χρόνια, οι ασθενείς ενέθηκαν με βοτουλινική τοξίνη τύπου Α (BoNTA) στους μασητήρες με μέση δόση 61,7 ± 11,1 MU σε κάθε πλευρά [22].
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη μέση βαθμολογία σχεδόν κατάργησης 3,4 ± 0,9 (συνολική κατάργηση = 4) με μόνο έναν ασθενή να αναφέρει δυσφαγία. Μια πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση ότι επιλεγμένες μελέτες που αξιολόγησαν την αποτελεσματικότητα του BoNTA στη θεραπεία του βρουξισμού με βάση τη δύναμη δαγκώματος ή το ΗΜΓ του μασητήρα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχαν αρκετά στοιχεία για τη θεραπεία του βρουξισμού με BoNTA [23].
Ωστόσο, μια άλλη συστηματική ανασκόπηση του BoNTA στον βρουξισμό εξέτασε έξι RCT και τέσσερις σειρές περιπτώσεων κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το BoNTA ήταν αποτελεσματικό για τη θεραπεία του βρουξισμού[24].
Οι Anandan C, Jankovic J (2021) βασιζόμενοι στην εμπειρία τους ξεκίνησαν τη θεραπεία του βρουξισμού με περίπου 25 U οναμποτουλινοτοξίνης Α σε κάθε μασητήρα, με δυνατότητα αύξησης της δόσης έως και 300 U για να συμπεριλάβουν τους μασητήρες και τους κροταφίτες μυς για βέλτιστο όφελος και για τον έλεγχο ή την πρόληψη περαιτέρω βρουξισμού[25, 26].
To 2023 Chen Y, και οι συνεργάτες δημοσίευσαν μια συστηματική βιβλιογραφική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών της αποτελεσματικότητας της ένεσης βοτουλινικής τοξίνης στον βρουξισμό[27].
Η μελέτη τους έγινε με τυχαιοποιημένο έλεγχο, κοόρτης (μεγάλος πληθυσμιακός αριθμός), καθώς και μελετών παρατήρησης που δημοσιεύθηκαν μεταξύ Ιανουαρίου 2000 και Νοεμβρίου 2022. Συμπεριέλαβαν όλες τις μελέτες που σχετίζονται με ενέσεις BTX που χορηγήθηκαν σε μασητήρες ασθενών με βρουξισμό. Τα πρωτογενή αποτελέσματα μετρήθηκαν πραγματοποιώντας μια μετα-ανάλυση των αλλαγών στις μέγιστες δυνάμεις δαγκώματος και τη σοβαρότητα του πόνου και μετα-παλινδρόμησης (meta-regression) των αποτελεσμάτων της BTX.
Συμπεριέλαβαν δέκα μελέτες για ποσοτική ανάλυση. Η ανάλυση της μέγιστης δύναμης δαγκώματος μετά από ενέσεις BTX έδειξε σημαντική μείωση σε 1 μήνα ή λιγότερο σε σύγκριση τόσο με τους στοματικούς νάρθηκες (P <0,000001) όσο και με τις ενέσεις φυσιολογικού ορού (P = 0,01).
Η BTX συνέχισε να έχει καλύτερη απόδοση από τον στοματικό νάρθηκα (P = 0,001) και τα εικονικά φάρμακα με φυσιολογικό ορό (P = 0,03) στους 3 μήνες.
Μεταξύ 3 και 6 μηνών, παρατηρήθηκε σημαντικά υψηλότερη μέγιστη δύναμη δαγκώματος στην ομάδα της BTX από την ομάδα στοματικού νάρθηκα (P < 0,00001).
Δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές στη μέγιστη δύναμη δαγκώματος μεταξύ των ομάδων εικονικού φαρμάκου BTX και φυσιολογικού ορού (P = 0,50).
Παρόμοια τάση παρατηρήθηκε στην ανάλυση της μείωσης του πόνου μετά από θεραπεία με βοτουλινική τοξίνη. Επιπλέον, για κάθε μονάδα αύξησης της δόσης BTX, η σοβαρότητα του πόνου μειώθηκε κατά 0,0831 βαθμούς (P = 0,0011).
Τo 2024 η Hessa M Alwayli και πι συνεργάτες δημοσίευσαν τα αποτελέσματα του προσδιορισμού της αποτελεσματικότητας της ενέσιμης βοτουλινικής τοξίνης (BTA) στη διαχείριση του πόνου που σχετίζεται με τον νυχτερινό βρουξισμό [27]. Η μελέτη περιελάμβανε 24 γυναίκες και 16 άνδρες εθελοντές και εθελόντριες ηλικίας 21 έως 52 ετών (μέσος όρος 33,9 ± 31,0). που παραπονέθηκαν για χρόνιο πόνο στους μασητήρες μυς αμφοτερόπλευρα λόγω βρουξισμού Στα άτομα αυτά ενέθηκε αμφοτεροπλεύρως BTA στους μασητήρες μυς.
Αξιολόγησαν τις κλινικές παραμέτρους του πόνου κατά την ανάπαυση και τη μάσηση. Οι ασθενείς αξιολογήθηκαν στην έναρξη, την 2, 4, 8, 12, 16, 18 και 24 εβδομάδα, χρησιμοποιώντας την κλίμακα οπτικού πόνου [visual pain scale (VPS)].
Η μέση βαθμολογία VPS την πρώτη ημέρα ήταν 5,75 (SD 1,9), που μειώθηκε σημαντικά μετά από δύο εβδομάδες σε 0,44 (SD 0,727). Η μέση διαφορά του VPS από 8 εβδομάδες έως 24 εβδομάδες αυξήθηκε σταδιακά από 0,69 στις 8 εβδομάδες σε 2,00 στις 24 εβδομάδες.
Αυτή η μελέτη παρέχει αποδείξεις ότι η ενέσεις βοτουλινικής τοξίνης στους μασητήρες θα μπορούσε να μειώσει τον πόνο του νυχτερινού βρουξισμού στους ασθενείς που έχουν προσβληθει από βρουξισμό.
O Ao-Bo Zhang και οι συνεργάτες του (2024) αναζήτησαν σε πέντε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων από το 2005 έως το 2022, χρησιμοποιώντας όρους αναζήτησης που σχετίζονται με την βοτουλινική τοξίνη και τον βρουξισμό. Αφού συμπεριέλαβαν μόνο ελεγχόμενες κλινικές μελέτες βρήκαν ότι, η βοτουλινική τοξίνη ανακουφίζει σημαντικά τον πόνο του βρουξισμού για 6 μήνες μετά την ένεση και η θεραπευτική του αποτελεσματικότητα ήταν υψηλότερη από αυτή του στοματικού νάρθηκα. Ωστόσο, δικαιολογούνται περαιτέρω τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές μακροπρόθεσμης παρακολούθησης που συγκρίνουν το BTA με άλλα φάρμακα ή φάρμακα[28].
Συμπερασματικά, η βοτουλινική τοξίνη είναι αποτελεσματική στη μείωση της δύναμης του δαγκώματος και της σοβαρότητας του πόνου. Τα αποτελέσματα της βοτουλινικής τοξίνης είναι εμφανή σε λιγότερο από 4 εβδομάδες, κορυφώνονται μεταξύ 5 και 8 εβδομάδων και διαρκούν έως και 24 εβδομάδες. Οι υψηλότερες δόσεις βοτουλινικής τοξίνης έχουν ως αποτέλεσμα μεγαλύτερη βελτίωση του πόνου. Αν και τα οφέλη της βοτουλινικής τοξίνης εκδηλώνονται νωρίτερα, σταδιακά μειώνονται και ο στοματικός νάρθηκας ασκεί πιο διαρκή επίδραση, ειδικά μετά από 9-12 εβδομάδες. Οι ενέσεις της βοτουλινικής τοξίνης σε μασητήρες συνιστώνται ως επιλογές διαχείρισης για άτομα με βρουξισμό, ειδικά για εκείνους που δυσκολεύονται να φορέσουν στοματικούς νάρθηκες ή εκείνους που αναζητούν νωρίτερα ανακούφιση από τα συμπτώματα. Ωστόσο, μελλοντικές μελέτες θα πρέπει να προσδιορίσουν τις επιδράσεις της βοτουλινικής τοξίνης πέραν των 6 μηνών και μετά από επαναλαμβανόμενες ενέσεις και τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνονται στη θεραπεία των πασχόντων από βρουξισμό διαφορετικών ηλικιών ή φύλων [28, 29].
Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση
1.Kaya DI, Ataoglu H. Botulinum toxin treatment of temporomandibular joint pain in patients with bruxism: A prospective and randomized clinical study. Niger J Clin Pract. 2021 Mar;24(3):412-417.
2. Jankovic J. An update on new and unique uses of botulinum toxin in movement disorders. Toxicon. 2018;147:84–88. doi: 10.1016/j.toxicon.2017.09.003.
3.H Beddis, M Pemberton, Stephen Davies Sleep bruxism: an overview for clinicians. Br Dent J. 2018 Sep 28;225(6):497-501.
4.Ella B., Ghorayeb I., Burbaud P., Guehl D. Bruxism in Movement Disorders: A Comprehensive Review. J. Prosthodont. 2017; 26 :599-605.
5.Ellis E, Hupp JR, Tucker MR. Contemporary oral & maxillofacial surgery. 4th ed. St. Louis: Mosby; 2003.
6.Ronald E Goldstein, Wendy Auclair Clark . The clinical management of awake bruxism. J Am Dent Assoc. 2017 Jun;148(6):387-391.
7 H Beddis, M Pemberton, Stephen Davies Sleep bruxism: an overview for clinicians. Br Dent J. 2018 Sep 28;225(6):497-501.
8.Guo H, Wang T, Niu X, Wang H, Yang W, Qiu J, Yang L. The risk factors related to bruxism in children: A systematic review and meta-analysis. Arch Oral Biol. 2018 Feb;86:18-34.
9.Sutin AR, Terracciano A, Ferrucci L, Costa PT Jr.Teeth Grinding: Is Emotional Stability related to Bruxism? J Res Pers. 2010 Jun;44(3):402-405.
10.Jean-Louis Montastruc. Drugs and bruxism: A study in the World Health Organization's pharmacovigilance database. Br J Clin Pharmacol. 2023 Aug 13.
11.Bertazzo-Silveira E, Kruger CM, Porto De Toledo I, Porporatti AL, Dick B, Flores-Mir C, De Luca Canto G. Association between sleep bruxism and alcohol, caffeine, tobacco, and drug abuse: A systematic review. J Am Dent Assoc. 2016 Nov;147(11):859-866.e4.
12.Junia Maria Serra-Negra, Saul Martins Paiva, Lívia Bonfim Fulgêncio, Bertha Angelica Chavez, Carolina Freitas Lage , Isabela Almeida Pordeus. Environmental factors, sleep duration, and sleep bruxism in Brazilian schoolchildren: a case-control study. Sleep Med. 2014 Feb;15(2):236-9.
13.Verhoeff MC, Koutris M, Berendse HW, van Dijk KD, Lobbezoo F. Parkinson's disease, temporomandibular disorder pain and bruxism and its clinical consequences: a protocol of a single-centre observational outpatient study. BMJ Open. 2022 Apr 18;12(4):e052329.
14 Boyuan Kuang, Deshui Li , Frank Lobbezoo1, Ralph de Vries, Antonius Hilgevoord, Nico de Vries, Nelly Huynh, Gilles Lavigne, Ghizlane Aarab. Associations between sleep bruxism and other sleep-related disorders in adults: a systematic review. Sleep Med. 2022 Jan;89:31-47.
15.Kumar A, Spivakovsky S. Bruxism- is botulinum toxin an effective treatment? Evid Based Dent. 2018 Jun;19(2):59.
16.Hidese S, Ogawa S, Ota M, Ishida I, Yasukawa Z, Ozeki M, Kunugi H. Effects of L-Theanine Administration on Stress-Related Symptoms and Cognitive Functions in Healthy Adults: A Randomized Controlled Trial. Nutrients. 2019 Oct 3;11(10):2362.
17.Kimura K, Ozeki M, Juneja LR, Ohira H. L-Theanine reduces psychological and physiological stress responses. Biol Psychol. 2007 Jan;74(1):39-45.
18.Fernández-Núñez T, Amghar-Maach S, Gay-Escoda C. Efficacy of botulinum toxin in the treatment of bruxism: Systematic review. Med Oral Patol Oral Cir Bucal. 2019 Jul 1;24(4):e416-e424.
19. Pauletto P, Polmann H, Conti Réus J, Massignan C, de Souza BDM, Gozal D, Lavigne G, Flores-Mir C, De Luca Canto G. Sleep bruxism and obstructive sleep apnea: association, causality or spurious finding? A scoping review. Sleep. 2022 Jul 11;45(7):zsac073.
20.Van Zandijcke M., Marchau M.M.B. Treatment of bruxism with botulinum toxin injections. J. Neurol. Neurosurg. Psychiatry. 1990;53:530.
21.Ivanhoe C.B., Lai J.M., Francisco G.E. Bruxism after brain injury: Successful treatment with botulinum toxin-A. Arch. Phys. Med. Rehabil. 1997;78:1272–1273.
22.Tan E.K., Jankovic J. Treating severe bruxism with botulinum toxin. J. Am. Dent. Assoc. 2000;131:211–216.
23. Ågren M., Sahin C., Pettersson M. The effect of botulinum toxin injections on bruxism: A systematic review. J. Oral Rehabil. 2020;47:395–402
24.Sendra L.A., Montez C., Vianna K.C., Barboza E.P. Clinical outcomes of botulinum toxin type a injections in the management of primary bruxism in adults: A systematic review. J. Prosthet. Dent. 2020
25. Jankovic J. An update on new and unique uses of botulinum toxin in movement disorders. Toxicon. 2018;147:84–88.
26.Anandan C, Jankovic J. Botulinum Toxin in Movement Disorders: An Update. Toxins (Basel). 2021 Jan 8;13(1):42.
27.M Alwayli H, Abdulrahman BI, Rastogi S. Does botulinum toxin have any role in the management of chronic pain associated with bruxism? Cranio. 2024 Mar;42(2):215-222.
28.Zhang AB, Zhang JY, Zhou X, Sun LS, Li TJ. Can botulinum toxin injection alleviate the pain of bruxism? A Bayesian network analysis and a single-arm analysis.J Dent Sci. 2024 Apr;19(2):885-893.
27. Chen Y, Tsai CH, Bae TH, Huang CY, Chen C, Kang YN, Chiu WK. Effectiveness of Botulinum Toxin Injection on Bruxism: A Systematic Review and Meta-analysis of Randomized Controlled Trials. Aesthetic Plast Surg. 2023 Apr;47(2):775-790.
