Η θεραπευτική χρήση της βοτουλινικής τοξίνης στο πρόσωπο και τον τράχηλο©



H χρήση της βοτουλινικής τοξίνης τύπου Α, γνωστής απο την εμπορική ονομασία των σκευασμάτων Botox®, Dysport®, BoCouture®, αποτελεί αδιαμφισβήτητα μία απο τις πιο διαδεδομένες και

δημοφιλείς ιατρικές θεραπείες αντιγήρανσης του προσώπου παγκοσμίως.

Δρ Χρυσάνθη Καραπάντζου, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Göttingen, Γερμανίας,
Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Εφαρμογών της Βοτουλινικής Τοξίνης στην ΩΡΛ.

Μaster Αισθητικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Sophia Antipolis, Grabce.

Διευθύντρια του τμήματος Facial Rejuvenation της Πανεπιστημιακής ΩΡΛ κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Μονάχου (LMU), Γερμανίας.


ΙΑΤΡΕΙΟ: Γεωργίου Ζερβού 19, Δράμα, 66100, Τηλ.: 25210 57557, Fax: 25210 57558
Κιν.: 6937377549, 6936580860, 6937377547
mail:  chrisanthi24@yahoo.gr   www.karapantzos.gr
Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος.  Οδοντίατρος, 
Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιδρυτικό Μέλος και Ταμίας της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Εφαρμογών της Βοτουλινικής Τοξίνης στην Ωτορινολαρυγγολογία.   Φλάμπουρο Λουτρακίου, Κορινθίας, 20300, Τηλ. 2744023768, 6944280764  mail:pharmage@otenet.gr   www.gelis.gr  www.pharmagel.gr
Δρ Νικόλαος Σπαντιδέας, Ιατρός, Ειδικ. Ωτορινολαρυγγολόγος, Λογοθεραπευτής. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: ΩΡΛ Χειρουργική ογκολογία, Φωνιατρική, εφαρμογές της βοτουλινικής τοξίνης στην ΩΡΛ
Με την επιλογή του κατάλληλου δοσολογικού σχήματος και με ορθή ενδομυϊκή έγχυση της βοτουλινικής τοξίνης,  αναστέλλει παροδικά (2-5 μήνες) και επομένως αναστρέψιμα, τη σύσπαση των μυών που ευθύνονται για τη δημιουργία ρυτίδων στο πρόσωπο.

Αν και η εφαρμογή της βοτουλινικής τοξίνης στην Αισθητική Ιατρική επίσημα καθιερώθηκε απο το 2002, παραμένει στο ευρύ κοινό άγνωστη η θεραπευτική και άκρως  αποτελεσματική χρήση της σε λειτουργικές διαταραχές του προσώπου, παρότι ιστορικά προηγείται κατά πολύ των αισθητικών εφαρμογών.

Η θεραπευτική δράση της  αλλαντοτοξίνης είχε διαπιστωθεί από τον Γερμανό ιατρό J. Kerner ήδη το 1822. Χρειάστηκε να μεσολαβήσουν κάτι παραπάνω απο 150 χρόνια, ώστε να εφαρμοστεί πρώτη φορά στον άνθρωπο και συγκεκριμένα, σε πάσχοντες απο στραβισμό το 1977 από τον οφθαλμίατρο A. Scott στην Αμερική.
Στις αρχές του 1980 ο καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας του Πανεπιστημίου Göttingen Γερμανίας, R. Laskawi ήταν ο εμπνευστής της ευεργετικής δράσης του Botox® στο Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα (ΑΝΣ).

Ο μηχανισμός δράσης της αλλαντικής τοξίνης, μέσω αναστολής έκκρισης μιας ουσίας ‘’αγγελιοφόρου’’, ενός νευροδιαβιβαστή, της ακετυλχολίνης, οδηγεί οχι μόνο στην μείωση παθολογικών κινήσεων του μυïκού συστήματος (τικ, σπασμοί βλεφάρων, σπαστικές δυστονίες και ημίσπασμος προσώπου, πάρεση προσωπικού νεύρου, ασυμμετρίες προσώπου, βρουξισμός (τρίξιμο δοντιών), νευραλγίες, ημικρανίες , δυσφωνίες που οδηγούν σε διακοπή της ροής του λόγου),  αλλά και στον αποτελεσματικό έλεγχο των εκκρίσεων του αυτόνομου νευρικού συστήματος  (υπεύθυνο για παραγωγή ιδρώτα, σιέλου, δακρύων).

Η βοτουλινική τοξίνη δρα στο σύστημα αυτό, μειώνοντας την παραγωγή παθολογικών ή μη επιθυμητών εκκρίσεων των εμπλεκόμενων αδένων.  Η έγχυση της ουσίας γίνεται με χρήση ιδιαίτερα λεπτών βελόνων, συνήθως χωρίς τοπική αναισθησία, καθώς οι συνεδρίες είναι ιδιαίτερα καλά ανεκτές απο τους πάσχοντες.

Με αυτόν τον τρόπο δύναται να αντιμετωπιστούν ανώδυνα παθολογικές οντότητες με συνοδό δακρύρροια, υπέρμετρη σιελόρροια,  το σύνδρομο Frey, υπεριδρωσία τριχωτού κεφαλής-προσώπου, εμμένουσα ρινόρροια, σιελαδενίτιδες αλλά και συρίγγια. 

Η αποτελεσματικότητα των εγχύσεων βοτουλινικής τοξίνης οφείλεται στη δυνατότητα του φαρμάκου να περιορίζει σε επιθυμητά επίπεδα υπέρμετρες εκκρίσεις σάλιου, δακρύων και ιδρώτα.

Ιδιαίτερα οι πάσχοντες απο παθολογική σιελόρροια στα πλαίσια τραχειοστομιών, νευροεκφυλιστκών ή ογκολογικών νοσημάτων [π.χ. ασθενείς με νόσο Parkinson, πλάγια μυατροφική σκλήρυνση (ALS), μετά απο αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια,  όγκους του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος] υποφέρουν συνήθως σε τέτοιο βαθμό απο τις εκκρίσεις αυτές, που πέρα απο το λειτουργικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν, υφίστανται και κοινωνική απομόνωση, με αρνητική επίδραση στην ήδη κλωνισμένη ψυχολογία τους.

Η χρήση της βοτουλινικής τοξίνης αποτελεί μία σίγουρη και ανώδυνη εναλλακτική πρόταση σε περιπτώσεις όπου οι συμβατικές θεραπείες αποτυγχάνουν, χαρίζοντας άμεση ανακούφιση (εντός 2-10 ημερών) συμπτωμάτων, βελτιώνοντας έτσι την ποιότητα της  ζωής των ασθενών.

Να σημειώσουμε ότι, αν και η δράση της βοτουλινικής τοξίνης διαρκεί  3-5 μήνες εν τούτοις, όταν χορηγείται σε  διαταραχές του μυïκού συστήματος, έχει την ιδιότητα να αγγίζει χρονικά διαστήματα που υπερβαίνουν ακόμη και τους δέκα μήνες, πράγμα; Που συμβαίνει και στις  περιπτώσεις δυσλειτουργιών του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος.

Κατά κανόνα οι συνεδρίες των ενδομυικών ενέσεων της βοτουλινικής τοξίνης χρήζουν επανάληψης ανα 3-10 μήνες, ανάλογα με την ένδειξη και την περιοχή έγχυσης του φαρμάκου.

Η αποτελεσματικότητα των θεραπειών αυτών είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη και αποδεκτή από την παγκόσμια ιατρική κοινότητα. Τη βοτουλινικη τοξίνη τη χρησιμοποιούν  πλέον ως εργασία ρουτίνας ιατροί διαφόρων ειδικοτήτων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και οι ωτορινολαρυγγολόγοι.

Στην Ελλάδα σήμερα έχει εγκριθεί από το Υπουργείο Υγείας η θεραπεία με ενδομυϊκές ενέσεις βοτουλινικής τοξίνης  τύπου Α έντεκα ωτορινολαρυγγολογικών παθήσεων, από τους Ωτορινολαρυγγολόγους, μετά από εισήγηση των μελών του Δ.Σ. της ‘’Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Εφαρμογών της Βοτουλινικής Τοξίνης στην Ωτορινολαρυγγολογία’’.

Βάσει αυτής της έγκρισης αναμένεται σύντομα  και η κοστολόγηση των ιατρικών πράξεων που περιλαμβάνουν τη χορήγηση ενέσεων βοτουλινικής τοξίνης καθώς και τη συνταγογράφηση της βοτουλινικής τοξίνης μέσω του ΕΟΠΥΥ.

Πρόκειται για μία θετική εξέλιξη που θα καταστήσει προσιτή την πρόσβαση των ασφαλισμένων του ΕΟΠΥΥ  σε μια άκρως αποτελεσματική θεραπεία.
Τέλος, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η διασφάλιση της επιτυχίας τέτοιων ιατρικών πράξεων, προϋποθέτει  απαραίτητα την ορθολογική χρήση της βοτουλινικής τοξίνης, όπου ενδείκνυται, ειδικούς, κατάλληλα εκπαιδευμένους ιατρούς.

Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση

Laskawi R. [Botulinum toxin in the head and neck region]. HNO. 2012 Jun;60(6):474. doi: 10.1007/s00106-011-2478-6. 

Matthes P, Kruegel J, Karapantzou C, Winterhoff J, Laskawi R. [Use of botulinum toxin in ORL departments in Germany]. HNO. 2010 May;58(5):452-8. doi: 10.1007/s00106-009-2056-3. 





Σημείωση: Το παρόν επιστημονικό άρθρο γράφτηκε για λόγους ενημέρωσης των ιατρών και των λοιπών επιστημόνων υγείας και δεν αποτελεί  μέσο διάγνωσης ή αντιμετώπισης ή πρόληψης ασθενειών, ούτε αποτελεί ιατρική συμβουλή για ασθενείς, από τον συγγραφέα ή τους συγγραφείς του άρθρου.

Την ευθύνη της διάγνωσης, θεραπείας και πρόληψης των ασθενειών τις έχει μόνον ο θεράπων ιατρός του κάθε ασθενούς, αφού πρώτα κάνει προσεκτικά ακριβή διάγνωση.

Γιαυτό συνιστάται η αποφυγή της αυθαίρετης εφαρμογής ιατρικών πληροφοριών από μη ιατρούς. Τα συμπληρώματα διατροφής δεν είναι φάρμακα, αλλά μπορεί να χορηγούνται συμπληρωματικά, χωρίς να παραιτούνται οι ασθενείς από  τις αποδεκτές υπό της ιατρικής επιστήμης θεραπείες ή θεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, που γίνονται, όταν χρειάζονται, υπό ιατρική καθοδήγηση,  παρακολούθηση και ευθύνη. Οι παρατιθέμενες διαφημίσεις εξυπηρετούν της δαπάνες συντήρησης της παρούσας ιστοσελίδας